3 ยุคที่ยิ่งใหญ่แห่งอารยธรรมอียิปต์โบราณ
อียิปต์โบราณ หรือ ไอยคุปต์ (เป็นคำภาษาไทยที่ใช้เรียกอียิปต์โบราณ) เป็นหนึ่งในอารยธรรมที่เก่าแก่ที่สุดในโลก ตั้งอยู่ทางตอนตะวันออกเฉียงเหนือของทวีปแอฟริกา มีพื้นที่ตั้งแต่ตอนกลางแอฟริกาจนถึงปากแม่น้ำไนล์ เป็นที่ตั้งของประเทศอียิปต์ปัจจุบัน
อารยธรรมอียิปต์โบราณสืบเนื่องมาตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ (ช่วงเวลาประวัติศาสตร์มนุษย์ในระหว่างการใช้เครื่องมือหินครั้งแรก จนถึงจุดเริ่มต้นของประวัติศาสตร์ที่มีการบันทึก (recorded history) มีการคิดค้นระบบการเขียน การใช้สัญลักษณ์ เครื่องหมาย และภาพปรากฏในกลุ่มมนุษย์ยุคแรก
อาณาจักรเริ่มปรากฏชัดเมื่อประมาณ 3,150 ปีก่อนคริตศักราช จากการรวมอำนาจทางการเมืองของอียิปต์ตอนเหนือและตอนใต้ ภายใต้ฟาโรห์นาร์เมอร์(Narmer) ซึ่งเป็นฟาโรห์องค์แรกแห่งอียิปต์ ที่สามารถรวมอียิปต์เป็นปึกแผ่น ( ยุคราชวงศ์เริ่มแรก ราว 3150–2686 ปีก่อน ค.ศ. : ราชวงศ์ที่ 1–2)
แม่น้ำไนล์ในช่วงเมือง Aswan ปัจจุบัน อยู่ตอนใต้สุด เป็น 1 ใน 3 ของเมืองท่องเที่ยวหลักของอียิปต์ เรือใบเสาสูงเรียกว่าเฟลุกะ, Photo by Dithichaya (2023)
อียิปต์โบราณจำแนกตามยุคอาณาจักร โดยเป็นราชอาณาจักร (Kingdoms) แบ่งตามราชวงศ์ที่ปกครอง และยุคที่ไม่มีความแน่นอนเป็นช่วงต่อ (Intermediate Periods) ได้แก่
อันดับแรกราชอาณาจักรเก่า ในช่วงต้นยุคสัมฤทธิ์ ราชอาณาจักรเก่า (2686–2181 ปีก่อน ค.ศ. : ราชวงศ์ที่ 3–6) และช่วงต่อที่ 1 (2181–2061 ปีก่อน ค.ศ.: ราชวงศ์ที่ 7–11)
ปิรามิคขั้นบันได (Stepped Pyramid) ของฟาโรห์โซเซอร์แห่งราชวงศัที่ 3 เป็นสุสานฟาโรห์ที่เก่าแก่ที่สุด อยู่ในเมืองซักการา อายุราว 2610 ปีก่อนคริสตกาล, Photo by Dithichaya (2023)
กลุ่มมหาปิรามิคแห่งเมืองกิเซ่ห์ เป็นปิรามิคของฟาโรห์ 3 พระองค์จากราชวงศ์ที่ 4 , Photo by Dithichaya (2023)
ลำดับต่อมา คือ ราชอาณาจักรกลาง ในช่วงกลางยุคสัมฤทธิ์ (2061–1690 ปีก่อน ค.ศ.: ราชวงศ์ที่ 11–14) ช่วงต่อระยะที่ 2 (1674–1549 ปีก่อน ค.ศ. : ราชวงศ์ที่ 15–17)
จากเสาวิหารในสมัย Senworet ที่ 1 เสาที่ 7 ของวิหาร Amun ที่เมือง Karnak, Photo by Dithichaya(2023)
ลำดับต่อมา คือ ราชอาณาจักรใหม่ ในช่วงปลายยุคสัมฤทธิ์ ซึ่งในยุคราชอาณาจักรใหม่นี่เองที่อารยธรรมอียิปต์โบราณรุ่งเรืองถึงจุดสูงสุด โดยได้ปกครองพื้นที่ส่วนใหญ่ของนูเบียและส่วนหนึ่งของตะวันออกใกล้ ก่อนที่จะเสื่อมถอยไปอย่างช้าๆ (1549–1077 ปีก่อน ค.ศ. : ราชวงศ์ที่ 18–20) ช่วงต่อระยะที่ 3 (1069–653 ปีก่อน ค.ศ. : ราชวงศ์ที่ 21–25) และยุคปลาย (653–332 ปีก่อน ค.ศ. : ราชวงศ์ที่ 26–31
มหาวิหาร Kanak สร้างถวายเทพเจ้า Amun เป็นมหาวิหารที่ใหญ่ที่สุด, Photo by Dithichaya (2023)
ตลอดช่วงประวัติศาสตร์ อียิปต์ถูกรุกรานหรือยึดครองโดยต่างชาติหลายต่อหลายครั้ง กล่าวคือ โดยฮิกซอส ลิเบีย นูเบีย อัสซีเรีย อคีเมนียะห์เปอร์เซีย มาเกโดเนีย และสุดท้ายภายใต้การยึดครองโดยพระเจ้าอเล็กซานเดอร์มหาราชเมื่อ 332 ปีก่อนคริสต์ศักราช ซึ่งทำให้อาณาจักรอียิปต์โบราณล่มสลายลง ซึ่งช่วงนั้นอียิปต์เป็นเพียงจังหวัดหนึ่งของจักรวรรดิมาเกโดเนีย
อารยธรรมอียิปต์โบราณก็ดำรงอยู่ต่อไปภายใต้ราชวงศ์ทอเลเชื้อสายกรีกที่ตั้งขึ้นภายหลังการสวรรคตของพระเจ้าอเล็กซานเดอร์ และปกครองอียิปต์จนถึง 30 ปีก่อนคริสตกาล ในยุคพระนางคลีโอพัตรา กระทั่งจักรวรรดิโรมันเข้ายึดครองและกลายมาเป็นจังหวัดหนึ่งของจักรวรรดิโรมัน เกิดการผสมผสานเข้ากับอารยธรรมผู้เข้าครอบครองจนอียิปต์ดั่งเดิมเลือนหายไปในที่สุด
เมือง Alexandria, Egypt , Photo by George Youssef on Unsplash
อียิปต์เป็นแหล่งการท่องเที่ยวเพื่อศึกษาแหล่งอารยธรรมของโลกที่สำคัญ ทั้งได้ดึงดูดนักท่องเที่ยวเข้ามาตลอดเวลา ปัจจุบันได้มีการค้นพบวัตถุโบราณใหม่ๆ ในอียิปต์มากมายซึ่งกำลังตรวจสอบถึงประวัติความเป็นมาของอารยธรรมของโลกจากวัตถุโบราณเหล่านี้
เรื่องที่เกี่ยวข้อง